Koop landbouwgrond. Verpacht het voor 1,5 procent rente. Dat is niet bijzonder veel, maar het maakt het boeren mogelijk om natuurinclusief te gaan werken. Zo keert de biodiversiteit weer terug op het Nederlandse platteland.
De overheid maakt het snel overschakelen op duurzame landbouw onmogelijk. Als grootste grondbezitter van Nederland houdt het de prijs van landbouwgrond zo hoog, dat kringlooplandbouw financieel niet uit kan. Geert van der Veer van het netwerk Herenboeren wil van een nieuwe regering maximering van bedragen die boeren jaarlijks aan pacht moeten betalen. Hij is medeoprichter van het initiatief Aardpeer dat obligaties in de markt zet om met het opgehaalde geld landbouwgrond te kopen.
Hiermee sluit de P+ Special ‘Barrières voor bioboeren’ aan op het pleidooi voor duurzame landbouw dat een brede coalitie onder leiding van Louise Vet en Cees Veerman naar buiten bracht. P+ maakte deze digitale uitgave in samenwerking met de ‘Community Sociaal Circulair’ van het wetenschapsnetwerk Het Groene Brein.
“Neem afscheid van de liberale pachtwet”
Van der Veer van Herenboeren zegt in P+: “Een van de sleutels voor het realiseren van kringlooplandbouw is het afscheid nemen van de liberale pachtwet.”
Directeur Annette Harberink van de Warmonderhof in Dronten hekelt in P+ de al jaren voortwoekerende grondspeculatie. “Hier in Flevoland kost landbouwgrond inmiddels 120 duizend euro per hectare. Dat is voor reguliere boeren al heel veel geld, maar zeker voor boeren die biologisch willen werken. Zij moeten de grond na aankoop eerst twee jaar met rust laten, voordat ze landbouwproducten met een biokeurmerk kunnen gaan leveren. En dan nog doen ze het wat kalmer aan, om de bodem na een oogst de kans te geven te herstellen. Maar rustgewassen leveren geen geld op. Het kan dus niet uit, voor een nieuwe biologische boer.”
Zowel Harberink als Van der Veer zijn betrokken bij het initiatief Aardpeer, dat succesvol geld ophaalt bij consumenten om daarmee tegen een redelijke pachtprijs landbouwgrond ter beschikking te stellen aan natuurinclusieve boeren. Aardpeer leunt op de ervaringen van het netwerk de van biologisch-dynamische landbouw dat al in 1976 met BD Grondbeheer grond opkocht om tegen gunstige voorwaarden aan boeren te verpachten. Tot nu toe lukte het BD Grondbeheer 533 hectare landbouwgrond in beheer te krijgen, verspreid over 21 boeren. Die oppervlakte zal waarschijnlijk snel gaan stijgen. Het initiatief Aardpeer biedt obligaties aan: iedereen kan voor 500 euro een 5-jarige obligatie kopen met een rente van 0,7 procent, of een 10-jarige contract aangaan voor 1,2 procent. Na de succesvolle eerste uitgifte loopt ook de tweede investeringsronde alweer vol.
“Grond is de bodem onder nieuwe generaties”
Van der Veer in P+: “Wij willen dat op een derde van de landbouwgrond op een natuurinclusieve en sociale manier gewerkt wordt. Het gaat dus over een ander type bedrijfsvoering. Boeren die zich niet richten op maximaal rendement, maar ook andere waarden zoals een gezonde bodem belangrijk vinden.”
De Herenboer hoopt dat een nieuwe regering een meer consequent boerenbeleid gaat voeren dan het laatste kabinet Rutte. Dat lanceerde de ‘kringlooplandbouw’, maar deed vervolgens niets om de hoge grondprijs als het grootste economische obstakel uit de weg te ruimen. Van der Veer weet hoe Rutte IV zich zou kunnen beteren. “De pachtwet moet worden veranderd. Het staat hier in Nederland iedereen vrij om enorme prijzen te vragen. In alle landen om ons heen is dat niet zo. Daar zit er een maximum op. Een van de sleutels voor het realiseren van kringlooplandbouw is het afscheid nemen van deze liberale pachtwet. Wij willen dat er een cap op de pacht komt, een max. Met een afwaardering van de grond gaat het verdienvermogen van de boer omhoog. Een nieuwe regering moet zich realiseren: grond is de bodem onder het bestaan van volgende generaties.”
